Bermeoko Udala

- Euskara Ibiltaria erakusketa berritua eta interaktiboa Bermeoko Arrantzaleen Museoan (Ertzilla Dorrea) izanen da ikusgai, irailaren 17ra arte.

- Laboral Kutxak babesten duen Euskararen Herri Hizkeren Atlasaren (#EHHA) materialekin egin da erakusketa, euskaldun eta erdaldunei zuzendua dagoena.

- Zentzumenak baliatuz, euskararen hitz eta hotsekin jolastu, ikasi eta entretenitu ahal izango du bisitariak: lau joko, puzzle bat, 54 mapa interaktibo, herritarren ahotsak…

Euskararen Akademiak goitik behera eraberritu duen Euskara Ibiltaria erakusketa heldu da Bermeoko Arrantzaleen Museora. Atzo, ekainaren 20an, hasiera ekitaldia izan zen eta bertan egon ziren, Aritz Abaroa, Bermeoko alkatea; Lorea Bilbao, Bizkaiko Foru Aldundiko Euskara eta Kultura foru diputatua eta Arrantzaleen Museoko presidentea; José Ramón Rementeria, Laboral Kutxako ordezkaria; Amaia Jauregizar, Atlasaren teknikaria, eta Xarles Videgain, euskaltzaina.

XX. mendearen 80. hamarkadan heldu zion Euskaltzaindiak euskararen hizkuntz-atlasa egiteari; orduantxe abiatu zen gaur egun Euskararen Herri Hizkeren Atlasa izenez ezagutzen den egitasmoa. Euskal gizartearen eskutik jaso zen altxorra eta jakituria egitasmo hau lantzeko, eta orain, jasotako guztia da Euskaltzaindiak euskal gizarteari itzultzen diona.

Euskara Ibiltaria 2015. urtean EHHAtik sortu zen erakusketa da, baina gaur Arrantzaleen Museoan aurkeztu denak zerikusi txikia du orduko hartan egin zen proiektuarekin; erakusketa eraberritu eta interaktiboa da Bermeon erakusten dena, material berriz osatutakoa eta bisitariaren parte-hartze zuzena sustatzen duena. Zentzumenak baliatuz, euskararen hitz eta hotsekin jolastu, ikasi eta entretenitu ahal izango du bisitariak. Erakusketa honetan “euskara entzun egin daiteke, irakur daiteke, uki daiteke eta usaindu egin daiteke”, esan du Xarles Videgain Herri Hizkeren Atlasaren arduradunak.

'Euskara ibiltaria': ikusi, entzun eta usaindu

Honela, Euskararen Herri Hizkeren Atlasean oinarritutako Euskara Ibiltaria Bermeoko Arrantzaleen Museoan erakutsiko da, gaurtik hasi eta irailaren 17ra arte. Hauek dira erakusketa berrituaren ezaugarri nagusiak:

• Orain arteko panelez gain, hainbat berrikuntza izango ditu:

- Teknologia berrien erabilera sustatuko da.

- Zentzumenekin jolastuko da bisitaria: ikusi, entzun eta usaindu.

- EHHAko mapa eta hitzekin jolastu ahal izango da: 3 joko egongo dira (gehi laugarren bat, QR kodeen bitartez erabiltzeko).

- Bisitariarentzat erronkak egongo dira eta gainditzen dituztenen artean sariak zozketatuko dira.

• Herri desberdinetako ahotsak entzun ahal izango dira:

- Herriz herri jasotako erantzunak entzungai egongo dira.

- Zenbait herritako pasarteak entzun eta irakurtzeko aukera egongo da.

• Erakusketa lau hizkuntzatan egongo da (euskara, gaztelania, frantsesa eta ingelesa).

Herri Hizkeren Atlasa: X. liburukia

Euskararen Herri Hizkeren Atlasak (#EHHA) ahozko euskararen aldaerak mapetan jasotzea du helburu. Egitasmoa 1984an jarri zen abian, galdeketa puntuen sarea, galdesorta eta lan metodologia finkatu zirelarik. Galdesorta horrek hizkuntzaren datu guztiak biltzen ditu: lexikoa, fonetika, morfologia eta sintaxia. Datuak biltzeko Euskal Herri osoko 145 herri hautatu ziren: Araban herri 1, Bizkaian 36 eta Gipuzkoan ere 36, Nafarroako Foru Erkidegoan: 27 herri, Lapurdin 15, Nafarroa Beherean 18 eta Zuberoan 12.

Galdeketa horien azken emaitzaz, X. liburukia aurkeztu da aurten II. Nazioarteko Dialektologia biltzarraren baitan. Azken liburukiak 239 mapa erakusten ditu, ondorengo gaiak jorratu direla: jokoak, kirolak, bertuteak eta bizioak, gorputzeko gabeziak, larruazaleko gaitzak, gaixotasunak, heriotza, ezkontza, gizarte-bizitza, ahaidegoa, erlijioa, sinesteak, lana eta beharginak.

“Ohore bat da”

Hasiera-ekitaldian Bermeoko alkateak ‘Euskara ibiltaria’ erakusketa Bermeon izatea “ohore” bat dela adierazi du; izan ere, erakusketaren bidez, “irailaren 17ra arte, gure hizkuntzak daukan aberastasun handiaz gozatzeko aukera izango dugu, bai bermeotarrok, eta baita ere, bertora bisitan datozkigunak”.

Abaroaren esanetan, “gure nortasuna, baloreak eta gure eguneroko egiteko formak definitzen ditu euskarak; gu geu definitzen gaitu hein handi batean”. “Behin baino gehiagotan entzun dugu, eta nik neuk ere horrela adierazi dut, bermeotarrok gure izaerak, gure indarrak eta gure balentriak berezi egin gaituela urte luzez. Hau horrela bada ere, errezeta horretan nahitaezkoa den beste osagai bat ere izan dugu eta badaukagu: geure berbetea”, azpimarratu du.

“Bermiotarrez dakigulako gara euskaldunek, eta euskaldunek garelako eitzen du bermiotarrez”, esan du Bermeoko alkateak. Ildo horretan, tokian tokiko aberastasuna dela “bizirik dagoen hizkuntza baten adierazlerik nagusiena” adierazi du eta hori da, hain zuzen ere, Euskara Ibiltaria erakusketa honek “dakarkigun altxorra”.

Bermeoko alkateak aipamen berezia egin dio atlas linguistiko honetako mapan Bermeo kokatzea lortu zuen Txomin Bilbao bermeotarrari, bera izan baita “gure euskeraren ahotsa; bera izan da bermeotarron ordezkaria”. Era horretan, hasiera-ekitaldian Txomin Bilbao zoriondu du, egindako “ahaleginatik”. “Zure borondateari esker, ikerketa-lan honetan geure tokia bermatuta daukagu”, adierazi du.

Azkenez, bermeotar guztiak gonbidatu ditu, “Euskal Herri osotik ibilbidea egiteko aukera ematen duen erakusketa honetara”. “Erronka bat daukagu: jokatuz, ikutuz, usainduz eta ikusiz, gure hizkuntzen aberastasunek ikasi”, azpimarratu du.